ရာပြတ်ဌာန
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံခြင်းလုပ်ငန်းအကြောင်းသိကောင်းစရာ
၁။ ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကပိုင်၊ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာပိုင်နှင့် အဖွဲ့အစည်းပိုင် မရွှေ့မပြောင်းနိုင်သောမြေဖြစ်စေ၊ အဆောက်အအုံဖြစ်စေ၊ မြေနှင့် အဆောက်အအုံဖြစ်စေ ၄င်းတို့၏ နှစ်စဉ်တန်ဖိုးအပေါ်တွင် ကော်မတီကသတ်မှတ်ထားရှိသည့် ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် လအလိုက်၊ ကွာတာအလိုက်၊ နှစ်အလိုက် စည်းကြပ်ကောက်ခံသော အခွန်ဖြစ်ပါသည်။ ပစ္စည်းခွန်ဟုဆိုရာတွင် အထွေထွေခွန်၊ မီးခွန်၊ ရေခွန်၊ အမှိုက်နှင့် အညစ်အကြေးခွန်(သန့်ရှင်းရေးခွန်)တို့ ပါဝင်သည်-
- အထွေထွေခွန် ဆိုသည်မှာ အများပြည်သူဆိုင်ရာ လမ်းများ၊ တံတားများ၊ ရေမြောင်းများ၊ ဈေးများ၊ ပန်းခြံများ၊ အားကစားကွင်းများစသည်တို့ကို တည်ဆောက်ခြင်း၊ ဖောက်လုပ်ခြင်း၊ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခြင်း တို့အတွက်ကုန်ကျစရိတ်များ ကာမိစေရန်စည်းကြပ်ကောက်ခံသည့် အခွန်ကိုဆိုသည်။
- မီးခွန် ဆိုသည်မှာ အများပြည်သူဆိုင်ရာနေရာများ(ဥပမာ- လမ်း၊ တံတား၊ ပန်းခြံ၊ ကန်ဘောင် စသည်)တွင် မီးထွန်းပေးရခြင်းအတွက် စရိတ်ကျခံနိုင်စေရန် စည်းကြပ်ကောက်ခံသည့် အခွန်ကိုဆိုသည်။
- ရေခွန် ဆိုသည်မှာ ကော်မတီက ရေဖြန့်ဝေပေးခြင်းအတွက် စည်းကြပ်ကောက်ခံသည့် အခွန်ကိုဆိုသည်။
- အမှိုက်နှင့်အညစ်အကြေးခွန် ဆိုသည်မှာ အမှိုက်နှင့်အညစ်အကြေးများ စုစည်းသိမ်းဆည်းခြင်း၊ စွန့်ပစ်ခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့်ရေစီးရေလာကောင်းမွန်စေရန် ရေမြောင်းများရှင်းလင်းခြင်းစသည်တို့အတွက် ကုန်ကျစရိတ်များကာမိစေရန် စည်းကြပ်ကောက်ခံသည့် အခွန်ကိုဆိုသည်။
- နှစ်စဉ်တန်ဖိုး ဆိုသည်မှာ ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်မည့်မြေနှင့်အဆောက်အအုံကို မည်သည့်အသုံးအဆောင်ပရိဘောဂမျှမပါဝင်ဘဲ ငှားရမ်းပါက တစ်နှစ်အတွက်ရရှိနိုင်မည်ဟုမျှော်မှန်းထားသောတန်ဖိုးငွေကိုဆိုသည်။ယင်းစကားရပ်တွင် ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်မည့်မြေနှင့်အဆောက်အအုံအပေါ်ကော်မတီက အခါအားလျော်စွာသတ်မှတ်ပေးသည့် အခြေခံစည်းကြပ်နှုန်းဖြင့်တွက်ချက်မှုများအရ ရရှိလာမည့်တန်ဖိုးငွေလည်းပါဝင်သည်။
၂။ ကော်မတီကသတ်မှတ်ထားသည့် မြို့နယ်အတန်းအစား၊ လမ်းအမျိုးအစား၊ အဆောက်အအုံအမျိုးအစား တစ်စတုရန်းပေနှုန်းထားများအလိုက် ရရှိမည့် မြေတန်ဖိုး၏ ၃ % ၊ အဆောက်အအုံတန်ဖိုး၏ ၆% နှစ်ရပ်ပေါင်းအား လစဉ်ရာပြတ်တန်ဖိုးသတ်မှတ်ပြီး ယင်းအပေါ် အထွေထွေခွန် ၈ % ၊ မီးခွန် ၅ % စုစုပေါင်း ၁၃% ဖြင့် တွက်ချက်စည်းကြပ်၍ သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်စည်ပင်သာယာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးများမှတစ်ဆင့် ကောက်ခံပါသည်။ (ယခင်က ၃ လလျှင်တစ်ကြိမ် စည်းကြပ်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ ၆ လလျှင်တစ်ကြိမ် စည်းကြပ်ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်)
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များ လိုအပ်ပါသည်-
- အခွန်ထမ်း၏ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်မိတ္တူ၊
- အခွန်ထမ်း၏ အိမ်ထောင်စုစာရင်း မူရင်း / မိတ္တူ၊
- မြေနှင့်အဆောက်အအုံ၊ အခန်းအား ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အထောက်အထား မူရင်း / မိတ္တူ၊
- ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန် သတ်မှတ်ပုံစံ (ဌာနတွင်ဖြည့်စွက်ရန်)။
၃။ ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံရာတွင် ကော်မတီကသတ်မှတ်ထားသည့် နှုန်းထားများ ဖြင့် မြေတန်ဖိုး၏ ၃ % ၊ အဆောက်အအုံတန်ဖိုး၏ ၆ % ၊ စက်ပစ္စည်းတန်ဖိုး၏ ၆ % သုံးရပ်ပေါင်းအား နှစ်စဉ်တန်ဖိုးသတ်မှတ်၍ ယင်းအပေါ် အထွေထွေခွန် ၈ % ၊ မီးခွန် ၅ % စုစုပေါင်း ၁၃ % ဖြင့် ဘဏ္ဍာရေး တစ်နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် စည်းကြပ်ကောက်ခံပါသည်။
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များလိုအပ်ပါသည်-
- အခွန်ထမ်း၏ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်မိတ္တူ၊
- ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် မြေ/အကျယ်အဝန်း/အဆောက်အအုံအမျိုးအစား/အထပ်အရေအတွက်/စက်ပစ္စည်းအမျိုးအစားနှင့်တန်ဖိုးတို့အား ဌာန၏သတ်မှတ်ပုံစံတွင် ဖြည့်စွက်ရန်၊
- မြေနှင့်အဆောက်အအုံအား ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အထောက်အထား မူရင်း / မိတ္တူ၊
- မြို့တော်စည်ပင်၏ လုပ်ငန်းလိုင်စင်မိတ္တူ၊
- ကုမ္ပဏီဖြစ်ပါက ကုမ္ပဏီမှတ်ပုံတင်မိတ္တူ၊
- Form VI , XXVI မိတ္တူ၊
- မြေနှင့်အဆောက်အအုံကို ငှားရမ်းလုပ်ကိုင်ခြင်းဖြစ်ပါက ငှားရမ်းစာချုပ်မူရင်း /မိတ္တူ၊
၄။ သက်ဆိုင်ရာ ဟိုတယ်၊ မိုတယ်၊ အင်းနှင့် တည်းခိုရိပ်သာများ၏ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ ပေးပို့ရသော လစဉ်အရှုံးအမြတ်စာရင်းတွင်ပါရှိသည့် အခန်းငှားရမ်းခဝင်ငွေများကို အောက်ဖော်ပြပါသက်သာခွင့်များ နုတ်ပယ်၍ အသားတင်ကျန်ငွေအား လစဉ်ရာပြတ်တန်ဖိုးသတ်မှတ်ပြီး ယင်းအပေါ်တွင် ၆ % ဖြင့် စည်းကြပ်ကောက်ခံပါသည်-
- ဝင်ငွေခွန် ၁၀ %၊
- ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ၁၀ %၊
- ဝန်ဆောင်မှုစရိတ် ၁၀ %၊
- ငှားရမ်းလုပ်ကိုင်ပါက မြေ(သို့)အဆောက်အအုံပိုင်ရှင်သို့ ပေးရသည့်ငှားရမ်းခ၊
- ဘဏ်ဝန်ဆောင်ခ ၄ %(နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုဖြစ်ပါက)
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များ လိုအပ်ပါသည်-
- ဟိုတယ် / ခရီး လုပ်ငန်းလိုင်စင် မူရင်း / မိတ္တူ
- ငှားရမ်းလုပ်ကိုင်ပါက မြေ(သို့)အဆောက်အအုံငှားရမ်းခြင်းစာချုပ်မူရင်း/ မိတ္တူ
- ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်ပါက မြေနှင့် အဆောက်အအုံပိုင်ဆိုင်ကြောင်းအထောက်အထား မူရင်း / မိတ္တူ
- လုပ်ငန်းပိုင်ရှင်၏ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ် မူရင်း / မိတ္တူ
- လုပ်ငန်းပိုင်ရှင်၏ အိမ်ထောင်စုစာရင်း မူရင်း / မိတ္တူ
- နိုင်ငံခြားသားရင်းနှီးမြှပ်နှံပါက ဘဏ်ဝန်ဆောင်ခအတွက် ဘဏ်နှင့်ချုပ်ဆိုထားသည့် စာချုပ်မိတ္တူ
- လစဉ် အရှုံးအမြတ်စာရင်း
၅။ နိုင်ငံခြားသားများ ရာနှုန်းပြည့်ရင်းနှီးမြှပ်နှံသည့် Apartment , Tower , Residence များဖြစ်ပါက လစဉ်အခန်းငှားရမ်းခဝင်ငွေမှ ပိုင်ရှင်သို့ပေးရသော လစဉ်ငှားရမ်းခအား ဦးစွာနုတ်ပယ်၍ ကျန်ငွေကို အောက်ဖော်ပြပါ သက်သာခွင့်များ ထပ်မံနုတ်ပယ်ပေးပြီး နောက်အသားတင်ကျန်ငွေအား လစဉ်ရာပြတ်တန်ဖိုးသတ်မှတ်ကာ ယင်းအပေါ် အထွေထွေခွန် ၈ % ၊ မီးခွန် ၅ % ၊ စုစုပေါင်း ၁၃ % ဖြင့် စည်းကြပ်ကောက်ခံပါသည်-
- ဝင်ငွေခွန် ၁၀ %
- ကျန်ငွေအပေါ် အဆောက်အအုံပြုပြင်စရိတ် ၂၅ %
- ကျန်ငွေအပေါ် အထွေထွေကုန်ကျစရိတ် ၂၅ %
- ကျန်ငွေအပေါ် ဝန်ဆောင်မှုစရိတ် ၂၀ %
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များ လိုအပ်ပါသည်-
- မြန်မာနိုင်ငံရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုကော်မရှင်၏ ခွင့်ပြုမိန့်မိတ္တူ
- မြေ / အဆောက်အအုံ ငှားရမ်းခြင်းစာချုပ် မူရင်း / မိတ္တူ
- ဟိုတယ် / ခရီးလုပ်ငန်းလိုင်စင် မူရင်း / မိတ္တူ
- လစဉ် အရှုံးအမြတ်စာရင်း(ဝင်ငွေစာရင်း)၊
၆။ ကော်မတီကသတ်မှတ်ထားသည့် မြို့နယ်အတန်းအစား၊ လမ်းအမျိုးအစား၊ အဆောက်အအုံအမျိုးအစား တစ်စတုရန်းပေနှုန်းထားများအလိုက်ရရှိမည့် မြေတန်ဖိုး၏ ၃ % ၊ အဆောက်အအုံတန်ဖိုး၏ ၆ % နှစ်ရပ်ပေါင်းအား လစဉ်ရာပြတ်တန်ဖိုး သတ်မှတ်ပြီး ယင်းအပေါ် အထွေထွေခွန် ၈ % ၊ မီးခွန် ၅ % စုစုပေါင်း ၁၃ % နှုန်းဖြင့်တွက်ချက်၍ ဘဏ္ဍာနှစ်တစ်နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် ဌာနမှတိုက်ရိုက် စည်းကြပ်ကောက်ခံပါသည်။
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များ လိုအပ်ပါသည်-
- မြို့တော်စည်ပင်မှ ထုတ်ပေးထားသည့် လုပ်ငန်းလိုင်စင် မူရင်း / မိတ္တူ၊(အခွန်သစ်ဖြစ်မှသာ)
- မြေနှင့်အဆောက်အအုံ၊ အခန်းအား ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အထောက်အထား မူရင်း/ မိတ္တူ၊
- အခွန်ထမ်း၏နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ် မူရင်း / မိတ္တူ၊
- အိမ်ထောင်စုစာရင်း မူရင်း / မိတ္တူ၊
- ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန် သတ်မှတ်ပုံစံတွင်ဖြည့်စွက်ရန်၊
၇။ မြေနှင့်အဆောက်အအုံ၊ အခန်းများအား နေထိုင်ရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ ပုဂ္ဂလိက (သို့မဟုတ်) သက်ဆိုင်ရာအစိုးရဌာန၊ အဖွဲ့အစည်းများထံမှ ငှားရမ်းထားရှိပါက နှစ်ဦးနှစ်ဖက်သဘောတူညီထားသည့် ငှားရမ်းခအပေါ်တွင် အောက်ဖော်ပြပါ သက်သာခွင့်များနုတ်ပယ်ပြီး ကျန်ငွေကိုလည်းကောင်း၊ မူလပိုင်ရှင်ထံမှ မြေနှင့်အဆောက်အအုံ၊ အခန်းများကို ငှားရမ်းရယူ၍ တစ်ဆင့်ပြန်လည်အငှားချထားပါက ထိုသို့ပြန်လည်အငှားချထားသူ ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်အား ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံရာတွင် စည်းကြပ်ကာလအတွင်း အငှားချထားခြင်းခံရသူ တတိယပုဂ္ဂိုလ်ထံမှရရှိသည့် ငှားရမ်းခထဲမှ မူလပိုင်ရှင်သို့ ပေးရသည့် ငှားရမ်းခအပါအဝင် အောက်ဖော်ပြပါသက်သာခွင့်များနုတ်ပယ်ပြီး ကျန်ငွေကိုလည်းကောင်း ရာပြတ်တန်ဖိုးသတ်မှတ်၍ အထွေထွေခွန် ၈ % ၊ မီးခွန် ၅ %၊ စုစုပေါင်း ၁၃ % ဖြင့် ငှားရမ်းခြင်း စာချုပ်ပါကာလများအတိုင်း စည်းကြပ်ကောက်ခံပါသည် -
- ဝင်ငွေခွန် ၁၀ %၊
- ကျန်ငွေအပေါ် အဆောက်အအုံပြုပြင်စရိတ် ၂၅ %၊
- ကျန်ငွေအပေါ် အထွေထွေကုန်ကျစရိတ် ၂၅ %၊
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များ လိုအပ်ပါသည်-
- မြေ / အဆောက်အအုံ / အခန်း ငှားရမ်းခြင်းစာချုပ် မူရင်း / မိတ္တူ (မူလစာချုပ်/ထပ်ဆင့်အငှားစာချုပ်)၊
- အခွန်ထမ်း၏နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ် မူရင်း / မိတ္တူ၊
- ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန် သတ်မှတ်ပုံစံ (ဌာနတွင်ဖြည့်စွက်ရန်)၊
- ပစ္စည်းခွန်ထမ်းဆောင်ထားပါက ပြေစာ မူရင်း / မိတ္တူ၊
၈။ ကော်မတီကသတ်မှတ်ထားသည့် မြို့နယ်အတန်းအစား၊ လမ်းအမျိုးအစား၊ အဆောက်အအုံ အမျိုးအစားတစ်စတုရန်းပေနှုန်းထားများအလိုက်ရရှိမည့်မြေ၏ ၃ % ၊ အဆောက်အအုံ၏ ၆ % နှစ်ရပ်ပေါင်းအား နှစ်စဉ်တန်ဖိုးသတ်မှတ်ပြီး ယင်းအပေါ် အထွေထွေခွန် ၈ % ၊ မီးခွန် ၅ % ၊ အမှိုက်နှင့်အညစ်အကြေးခွန် ၈.၅ % တို့ဖြင့်တွက်ချက်၍ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် တစ်နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် စည်းကြပ်ကောက်ခံပါသည်။
ပစ္စည်းခွန်စည်းကြပ်ရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များ လိုအပ်ပါသည်-
- မြေ၊ အဆောက်အအုံ၊ အခန်းတည်နေရာ၊ အကျယ်အဝန်း၊
- မြေ၊ အဆောက်အအုံ၊ အခန်း၊ အမျိုးအစား၊
- အသုံးပြုပုံ(ဝန်ထမ်းအိမ်ရာ၊ ရုံးခန်း၊ ဂိုဒေါင်စသည်ဖြင့်)၊
- စက်ပစ္စည်းများထားရှိ/တပ်ဆင်ထားပါက စက်ပစ္စည်းတန်ဖိုးများ၊
- ငှားရမ်းထားပါက အငှားချထားခံရသူ/ အဖွဲ့အစည်း(ပစ္စည်းခွန်ကို မည်သူကပေးဆောင်မည် စသည်)။
၉။ မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်က ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးနယ်နိမိတ်အတွင်း နှစ်စဉ်ရရှိသော အရပ်ရပ်အခွန်ဝင်ငွေစုစုပေါင်း၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ညီမျှသောငွေကို ပစ္စည်းခွန်အဖြစ် စည်းကြပ်ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်။
